Çocuklarda Bacak Eğrilikleri ve Kısalıklar Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavinin amacı çocuklar erişkin yaşa geldiklerinde kısalık veya eğrilik hiç olmamış gibi sonuç elde etmektir. Çocuklarda bacak eğriliklerinin ve kısalıklarının tedavisi sebebe ve eşlik eden problemlere göre değişir. Bacak eğrilikleri her hastada farklı tedavi yöntemleri gerektirebilir. Tedavi yöntemine uygun röntgenlerin çekilmesi ve klinik muayene sonucunda karar verilir. Tedavide “Precice manyetik rod (uzayabilen cihaz)”, “Taylor Spatial Frame yöntemi”, “İntramedüller çivi yöntemi”, “8-Plate (kontrollü büyüme) yöntemi” gibi farklı ve modern yöntemler kullanılır.

Çocuklarda uzatma için önemli uyarı: 5 yaşından önce yapılan uzatma ameliyatlarında komplikasyon oranı çok yüksektir (büyüme plaklarının inhibisyonu, enfeksiyon, uzama sırasında yeni eğriliklerin ortaya çıkması, vb). İlk uzatma ameliyatı için çocuğun 5 yaşını doldurması beklenilmelidir.

Akondroplazik çocuklarda uzatma için önemli uyarı: Akondroplazik çocuklarda aynı tarafta iki kemik (üstte uyluk ve altta kaval kemiği) aynı anda uzatılmaz. Böyle bir tedavi geçmişte uygulanmasına rağmen günümüzde sakıncalarından dolayı birçok hekim tarafından terk edilmiştir. Aynı tarafta iki kemiğin aynı anda uzatılması büyüme plaklarını inhibe ettiği için çocuğun doğal büyüme potansiyelini engellendiği düşünülmektedir.

Precice Manyetik Rod Yöntemi

“Fibüler hemimeli” hastalığına bağlı sağ bacakta kısalık, dışarı doğru eğrilik ve yürüme bozukluğu şikayetleri ile 8 yaşında iken başvurdu. Tedavide amaç çocuk 14-16 yaşlarına geldiğinde kısalık ve eğrilik hiç olmamış gibi tamamen normal bir bacak elde etmek, bu tedaviyi minimal invazif tekniklerle yani dışarıdan takılan eksternal fiksatör gibi aletleri kullanmadan tamamen içeriye yerleştirilen kumandalı cihazlar ile ve mümkün olan en az sayıda ameliyat ile gerçekleştirmektir. Bunun için önce bir tedavi planı yapıldı.

A) İlk müdahale için doğru yaşa kadar 2 yıl beklenildi ve bu sürede ayakkabı içerisine koyulan tabanlıklar kullanıldı.

B) Hesaplamalar sonucunda yapılan planlamaya göre ilk olarak 10 yaşında iken ”8-Plate” (kontrollü büyüme) tekniği (dişlere uygulanan diş teli ile düzeltme tekniğine benzer) ile bacaktaki eğrilik düzeltildi. Bu yöntemde 8-Plate 2 cm’lik ameliyat yarasından büyüme kıkırdağı bölgesine yerleştirildi, bu işlem için hastanede bir gün kalmak gerekti. Ertesi günden itibaren her türlü günlük aktiviteye spor dahil izin verildi. Daha sonra 3 aylık röntgen kontrolerinde mekanik aks’ın (eğriliğin) düzeldiği tespit edildiğinde, tedavinin ikinci aşamasına geçildi.

C) İkinci aşamada 8-Plate çıkartıldı ve kısalığı uzatmak için uzayabilen intramedüller cihaz (Precice-manyetik rod) yerleştirildi. Ameliyat sonrası dışarıdan kumanda ile 5 cm uzatmanın yapıldığı 2 aylık dönemde bir çift koltuk değneği ile yürümesine izin verildi.

D) Ameliyat sonrası 4.  ayda ise son koltuk değneği de bırakılarak normal günlük aktivitelere geçildi. Tedavi, çocuk okuldan hiçbir şekilde geri kalmayacak şekilde planlanarak gerçekleştirildi.

A) 12 yaşına geldiğinde sağ femur kemiğinde (uyluk) 4 cm kısalık ve dışarıya doğru eğrilik gelişmişti. Omurga ve kalça eklemi problemleri nedeni ile daha önce ameliyatlar geçirmiş,

B) Kısalığı uzatmak için uzayabilen intramedüller cihaz (Precice-manyetik rod) yerleştirildi ve aynı sırada bacak eğriliği de düzeltildi ve sonrasında dışarıdan kumanda aracılığı ile günde 1 mm olacak şekilde toplam 4 cm uzatma yapıldı. Uzatma döneminde koltuk deneği ile yürüdü,

C) ameliyat sonrası 4. ayda değnekleri bırakarak tam yük vererek yürümeye başladı. 

8-Plate Büyümenin Kontrol Edilmesi Yöntemi

A) Çarpık diz (her iki dizde eğrilik), yürüme bozukluğu (dizler yürüken birbirine çarpıyor), ayak baş parmaklarında eğrilik (Halluks valgus) mevcuttu (11 yaşında). Halluk valgus için daha önce tedavi görmüş ve ameliyat önerilmiş. Gerçekte, bu hastada Halluks valgus dizlerdeki eğrilikten kaynaklanıyor ve ayrı bir tedavi gerektirmiyordu.

B) 8-Plate (kontrollü büyüme) tekniği (dişlere uygulanan diş teli ile düzeltme tekniğine benzer) ile dizlerdeki deformite 4 ayda düzeltildi. Bu yöntemde 8-Plate 2 cm’lik ameliyat yarasından büyüme kıkırdağı bölgesine yerleştirildi, bu işlem için hastanede bir gün kalmak gerekti. Bu sırada tedavi boyunca ameliyatın ertesi gününden itibaren herhangi bir fiziksel aktivite kısıtlaması yapılmadı, günlük hayatına ve spor aktivitelerine devam etti.

C) Tedavi sonunda (4 ay sonra) her iki dizdeki eğrilik ve yürüme bozukluğu düzeldi.

Kemik eğrilikleri bazen rotasyonel yani burulma tarzında olabilir.

A) Rotasyonel bacak eğriliği nedeniyle yürürken dizleri her iki tarafa (içe ve dışa) dönmekteydi, koşmakta güçlük çekiyordu ve kozmetik olarak da kendisini ve ailesini rahatsız oluyordu (17 yaşında).

B) İntramedüller çivi tekniği ile tedavi edildi. En büyük ameliyat yarası 1,5 cm olmak üzere 6 adet birer dikişlik yaradan ameliyat gerçekleştirildi. Tedavi sonrası her türlü spor aktiviteyi daha iyi yapabilecek duruma geldi.

A) Doğuştan sol bacaktaki kısalık ve dışa doğru eğrilik 8 yaşına geldiğinde belirgin hale gelmişti. Tabanlık ile telafi edilemeyecek kadar kısalık oluşmuştu.

B) Büyüme ile 14-16 yaşına geldiğinde sol bacaktaki kısalığın ne kadar olacağı hesaplandı. Taylor Spatial Frame (bilgisayar yardımlı akıllı fiksatör) yöntemi ile uyluk kemiğindeki (femur) eğrilik 8,5 cm uzatma (fazla uzatma) yapılarak düzeltildi.

C) Tedavi 5,5 ay sürdü. Tedavi sonunda aksamasız yürümeye başladı, eklemlerinde hareket kısıtlılığı oluşmadı ve kısa zamanda günlük hayatına ve spor aktivitelerine geri döndü.

D) Ameliyat doğru zamanda (uygun yaş) ve doğru hesaplama ile yapıldığı için hasta 15 yaşına geldiğinde tüm hesaplamaların tutmuş olduğu, her iki bacağın eşit olduğu görülmekte.

 Taylor Spatial Frame Yöntemi

A) Doğuştan sol bacaktaki kısalık ve dışa doğru eğrilik 8 yaşına geldiğinde belirgin hale gelmişti. Kısalık tabanlık ile telafi edilemeyecek kadar arttı. Vücudun yük taşıma çizgisi olan ve normalde diz ekleminin ortasından geçmesi gereken “mekanik aks” dediğimiz çizginin sol bacakta diz ekleminin dış kısmından geçtiği görülüyor (kırmızı çizgi).

B) Büyüme ile 14-16 yaşına geldiğinde sol bacaktaki kısalığın ne kadar olacağı hesaplandı ve uyluk kemiğinden fazladan uzatma planlandı. Taylor Spatial Frame (bilgisayar yardımlı akıllı fiksatör) yöntemi ile uyluk kemiği (femur) 8 cm uzatıldı ve aynı zamanda tüm eğriliklerde düzeltildi. Tedavi 5 ay sürdü. Kısalık hesabının tutması için ameliyatın doğru zamanda (uygun yaş) yapılması çok önemliydi.

C) Tedavi sonunda aksamasız yürümeye başladı, eklemlerinde hareket kısıtlılığı oluşmadı ve kısa zamanda günlük hayatına ve spor aktivitelerine geri döndü.

D) Büyüme ile beraber 12 yaşına geldiğinde sol bacakta “mekanik aksın” bir miktar saptığı gözlendi (kırmızı çizgi). Ameliyat doğru zamanda (uygun yaş) ve doğru hesaplama ile yapılmış olduğu için kısalık ortaya çıkmadı. Son olarak 8-plate (kontrollü büyüme) tekniği (dişlere uygulanan diş teli ile düzeltme tekniğine benzer) “mekanik aks” düzeltildi. Bu seansta önceki ameliyattan kalan ciltteki eski ameliyat izleri plastik cerrahi ekibi tarafından düzeltilerek bir daha hayat boyu problem ortaya çıkmayacak şekilde tedavi sonlandırıldı.

A) Akondroplazi hastalığına bağlı olarak boy kısalığı vardı. Tedavi edilmezse erişkin yaşa geldiğinde boyunun en fazla 90 cm olacağı hesaplandı.

B) Akondroplazi de ilk uzatma ameliyatı için ideal yaş olan 5 yaşında tedaviye başlandı, her iki uyluk kemiği (femur) 12 cm uzatıldı. Bir yıl sonra 6,5 yaşında kaval kemikleri (tibia) 11 cm uzatıldı. Tedavi boyunca rehabilitasyon yapıldı ve bu sürede tam yük vererek yürümesine izin verildi.

C) Böylece 7 yaşına geldiğinde toplam 23 cm fazladan boy uzaması sağlanmış oldu.

A) Omurga hastalığına bağlı olarak büyüme ile sağ bacakta eğrilik ve kısalık meydana gelmiş. Daha önce sağ bacak bir kere uzatılmış ancak eğrilik ve kısalık büyüme ile tekrar ortaya çıkmış (16 yaşında).

B) Taylor Spatial Frame (bilgisayar yardımlı akıllı fiksatör) yöntemi ile kaval kemiğindeki (tibia) eğrilik aynı zamanda uzatma yapılarak düzeltildi.

C) Tedavi 3 ay sürdü, tedavi sonunda aksamasız yürümeye başladı ve günlük hayatına geri döndü.